Historia Nosarzewa
Jak pisze Andrzej Marek Panasiuk w książce „Wojciech Piechowski-życie i twórczość” historia naszej miejscowości sięga XIII w. W 1289r. książę mazowiecki Bolesław II pasował na rycerza poddanego o nazwisku Pawelec i nadał mu Nosarzewo za odwagę i waleczność. Następna wzmianka ale już o Nosarzewie Borowym i Nosarzewie Polnym pochodzi z 1422r. i związana jest z procesami polsko-krzyżackimi. Do 1806r. Nosarzewo należało do Stanisława Krasnowskiego, a potem do Marianny Lustowej (z domu Krasnowskiej), a potem do Władysława i Karoliny Krasnowskich. Nosarzewo Borowe miało wtedy 15 domów i 106 mieszkańców, a Nosarzewo Polne 16 domów i 112 mieszkańców. Dwór w Nosarzewie został wzniesiony w latach 1820-1830. Majątek obejmował ziemie o powierzchni ok. 400 ha.
Widok dworku od strony południowej, klomb
Widok od strony wjazdu
Widok od strony zachodniej
Widok od strony wschodniej
Niszczejący dworek od strony północnej
Duży pokój na parterze z widokiem na wjazd, przejście na korytarz do głównych drzwi
Dawna kancelaria na parterze, od północy
Kuchnia na parterze z kaflową kuchnią
Schody drewniane na piętro, w pokoju, za widocznymi drzwiami urodził się Wojciech Piechowski
Wejście do piwnicy
Trzecia piwnica
Pierwsza piwnica, widoczne wejście do drugiej
Park i studnia
Pod koniec pierwszej połowy XIX w. właścicielami dworu i majątku zostali Michał i Elżbieta Piechowscy, którzy kupili go w 1848. Michał Piechowski pochodził z rodziny szlacheckiej z Pomorza. Państwo Piechowscy mieli ośmioro, a może nawet dziewięcioro dzieci. Najstarszy z nich to późniejszy malarz Wojciech (1849-1911), drugi z kolei Stanisław poeta i dramaturg (1851-1830), Władysław (późniejszy właściciel Nosarzewa), Stefan (właściciel Marianowa), Józefa, Maria, Kazimierz, Zofia. Na zdjęciu poniżej rodzina Piechowskich. Siedzą Michał i Elżbieta Piechowscy, w środku, w jaśniejszym garniturze Stanisław Piechowski z żoną Konstancją i córką Halinką.
Zdjęcie po latach-Stanisław z dorosłą córką Haliną.
Naszej szkole udało się wejść w posiadanie dwóch oryginalnych pocztówek zaadresowanych do Stanisława Piechowskiego i jego córki pochodzących sprzed 100 lat.
Kartka z 1910r.
Kartka z 1909r.
Stanisław, poeta, zmarł w 1930r. i został pochowany w Mławie
Grób Stanisława Piechowskiego
Poniżej poglądowy plan zabudowań dworskich. Betonowy plac przed dzisiejszym budynkiem szkoły podstawowej znajduje się na miejscu obory.
Ostatnią właścicielką Nosarzewa była p.Orzechowska (Piechowska), która z mężem zarządzała majątkiem do 1940, w którym to mieszkańcy wsi zostali wysiedleni przez Niemców. Powodem wysiedlenia była budowa hitlerowskiego kompleksu wojskowego w sąsiedztwie wsi. W końcowych miesiącach wojny dworek został trafiony pociskiem. Po naprawieniu i przeróbkach był zamieszkiwany przez różne osoby. W 1952 zorganizowano w nim szkołę podstawową, część pomieszczeń przeznaczono na mieszkania dla nauczycieli. W 1962r. wieś została zeelektryfikowana i w dworku założono instalację elektryczną. Dworek przestał być użytkowany w 1980r, a 20 lat później został sprzedany. Nowy właściciel złożył wniosek o wykreślenie go z rejestru zabytków i w 2005 roku zburzył dworek. Do 2009r. stał jeszcze jeden zbudowany z drewna budynek pamiętający czasy Piechowskich, wykorzystywany też jako trzeci budynek szkoły. Stan techniczny budynku był bardzo zły i zapadła decyzja o jego rozbiórce, którą wykonano w maju 2009r.
Ostatnie zdjęcie budynku podworskiego
Wjeżdżając do Nosarzewa od strony Mławy zauważymy figurkę ufundowaną przez Piechowskich z 1899r.
Niedaleko figurki znajduje się mały niemiecki cmentarzyk z okresu I wojny światowej.
W pobliskim lesie zachowały się ślady okupacji wojsk hitlerowskich, bunkry i resztki budowli oraz betonowa droga do Krzywonosi, która została częściowo pokryta asfaltem. Za budynkiem szkoły przebiega nieużywana już linia kolejki wąskotorowej, która również została zbudowana w okresie II wojny światowej.
W miejscowości , w czasach PRL funkcjonowała Gromadzka Rada Narodowa, w budynku tym obecnie mieści się Ośrodek Zdrowia i apteka.
Autorzy części zdjęć: Janusz Dębski i Milena Chlebowska.